Projekt „Hydrozagadka – jak wygrać z suszą?”

W lutym 2021 roku rozpoczęliśmy projekt „Hydrozagadka – jak wygrać z suszą?”. Projekt zakończył się w październiku 2022 roku. Środki na realizację projektu otrzymaliśmy w ramach dotacji z programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.

Susza kontra każdy z nas

Polska należy do krajów o najmniejszych zasobach wodnych w całej Unii Europejskiej. Na jednego mieszkańca Polski przypada 1600 m3 wody na rok. W okresie suszy średnia ta maleje do 1000 m3 wody na jednego mieszkańca. Jeszcze w połowie XX wieku susze w Polsce pojawiały się średnio co 5 lat, natomiast od kilku lat obserwujemy pogłębiający się stan suszy, która obecnie występują już każdego roku w sezonie wiosenno-letnim. 

Zwiększone ryzyko występowania susz i zagrożenie deficytem wody spowodowane jest szeregiem czynników, z których najważniejsze to zmiany klimatu, polityka wodna naszego kraju, w ramach której nie przystosowuje się rozwiązań do zmieniających się warunków klimatycznych oraz niewielka świadomość Polaków w zakresie gospodarki wodą, szczególnie mikroretencji. Województwo Małopolskie jest szczególnie dotknięte suszą hydrologiczną, której efektem jest coraz mniejsza ilość wody w rzekach i zbiornikach wodnych. Projekt „Hydrozagadka – jak wygrać z suszą?” jest odpowiedzią na tę sytuację i próbą jej poprawy.

Po co „Hydrozagadka”?

Celem projektu było zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat sytuacji hydrologicznej w Polsce i roli, jaką pełni gospodarka wodna w walce z suszą, a także poszerzanie i wzmocnienie wiedzy w zakresie promowania i wdrażania rozwiązań retencyjnych.

Projekt skierowany był z jednej strony do kilku wąsko sprecyzowanych grup społecznych: uczniów szkół ponadpodstawowych, urzędników, architektów oraz rolników z Małopolski, dla których organizowane były szkolenia, warsztaty i materiały informacyjne.

Z drugiej strony natomiast publikacja artykułów, produkcja filmów i podcastów, otwarte konkursy: literacki i audiowizualny, prowadzenie platformy w przestrzeni online służącej wymianie wiedzy i doświadczeń w zakresie przeciwdziałania suszy, pozwoliło dotrzeć do szerszego kręgu odbiorców, wychodząc poza granice Małopolski.

Wszystkie nasze działania realizowane w ramach „Hydrozagadki” przełożyły się na wzrostu kompetencji społecznych w zakresie przeciwdziałania suszy. Kompetencji, które mają realny wpływ na poprawę sytuacji hydrologicznej w naszym kraju.

Co zrobiliśmy przez 2 lata?

Jak wyglądała realizacja projektu „Hydrozagadka – jak wygrać z suszą?„

W pierwszym etapie projektu, zostały przygotowane materiały, które miały swoją premierę w sierpniu 2021 r. Na naszej stronie internetowej opublikowaliśmy materiały edukacyjne oscylujące wokół tematów suszy, retencji i bioróżnorodności. Artykuły, materiały audiowizualne, podcasty w przystępny sposób przybliżają odbiorcom treści, które pomogą nie tylko zgłębić teoretyczną wiedzę na temat sposobów przeciwdziałania suszy, ale także przedstawiają konkretne rozwiązania, wskazówki i praktyczne porady jak to zrobić, wykorzystując własny ogródek. Materiały dostępne są dla wszystkich zainteresowanych, bezpłatnie na naszej stronie internetowej. Wszystkie materiały znajdziesz na górze artykułu.

Zorganizowaliśmy spotkanie z udziałem specjalistów. Z jedne strony była to debata ekspertów, którzy na co dzień zajmują się badaniem sytuacji hydrologicznej w Polsce oraz propagowaniem i wdrażaniem rozwiązań retencji wody w przestrzeniach miejskich, na obszarach rolniczych, a także w przydomowych przestrzeniach. Celem debaty była próba zebrania różnych stanowisk, które dadzą nam odpowiedź na pytania: jaki wpływ na środowisko i gospodarkę wodną ma architektura? Co mogą zrobić rolnicy, aby poprawić stosunki wodne w Polsce? Co mogą zrobić urzędnicy, aby poprawić gospodarkę wodną swojej gminy? I w końcu: co może zrobić każdy z nas, by zatrzymać wodę w ekosystemie? Z drugiej strony spotkanie było okazją do omówienia naszych następnych działań. Zostały ogłoszone terminy rekrutacji na szkolenia i warsztaty, dla urzędników_czek, rolników, architektów_ek oraz dla uczniów szkół ponadpodstawowych z Małopolski. Przedstawiliśmy tematy otwartych konkursów, sposoby i terminy zgłoszeń. Zaprosiliśmy słuchaczy do współtworzenia z nami platformy wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie retencji wody.

W sierpniu 2021 roku uruchomiliśmy grupę na portalu Facebook, która łączy wszystkich szukających rozwiązań problemu niedoborów wody, zainteresowanych tematami retencji i przeciwdziałania suszy. Dzielimy się tam merytorycznymi materiałami, promujemy wartościowe treści, weryfikujemy rozprzestrzeniające się w sieci fake newsy związane z tematem suszy i wody. Jest to miejsce dialogu i dyskusji, których celem jest wypracowywanie rozwiązań dla kontrowersyjnych problemów związanych ze sposobami zatrzymywania wody w ekosystemie. Osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z mikroretencją i szukają swego rodzaju grupy wsparcia, mogą tam zaczerpnąć informacji, zdobyć praktyczne wskazówki oraz podstawową wiedzę. Zespół Fundacji, jako moderatorzy grupy, dba o to, aby przestrzeń ta była wolna od tzw. „hejtu” a inicjowane dyskusje odbywały się w duchu porozumienia bez przemocy.  

Hydrozagadka – szkolenia dla urzędników

Przeprowadziliśmy cykl szkoleniowy pt.  „Mała retencja w gminie – dobre praktyki i finansowanie”, który skierowany był do urzędników z województwa małopolskiego. Ze względu na panującą sytuację epidemiologiczną szkolenia odbyły się w formie online. W sumie na cykl szkoleniowy zarejestrowało się 45 osób.  Byli to urzędnicy z różnych gmin.

Cykl szkoleniowy dla urzędników pt. „Mała retencja w gminie – dobre praktyki i finansowanie” został podzielony na 5 spotkań szkoleniowych, które poświęcone zostały następującym tematom: 

Spotkania odbyły się za pośrednictwem platformy ZOOM w pierwszym kwartale 2022 roku.

Hydrozagadka – szkolenia dla architektów oraz osób studiujących

Przeprowadziliśmy cykl warsztatów skierowany do Architektów i Studentów IV i V roku kierunków: Architektura, Architektura krajobrazu, Gospodarka przestrzenna, Ogrodnictwo, Inżynieria środowiska na bezpłatne warsztaty. Tematem szkoleń była „Rola architektów w kształtowaniu świadomości ekologicznej oraz ich wpływ na gospodarkę wodną, bioróżnorodność, klimat i jakość życia.”

Warsztaty odbyły się od marca do maja 2022 roku. Pierwszy warsztat odbył się w formie stacjonarnej a kolejne w formie on-line. Warsztaty prowadził dr Tomasz Jeleński – nauczyciel akademicki, architekt, urbanista, absolwent wydziału Architektury Wnętrz ASP w Krakowie i Europejskiej Szkoły Architektury Klasycznej, w 2005 roku uzyskał doktorat z Architektury i Urbanistyki na Politechnice Krakowskiej. 

Hydrozagadka – edukacja ekologiczna w szkołach

Do udziału w projekcie „Hydrozagadka – jak wygrać z suszą?” udało nam się zaprosić 10 szkół. W każdej szkole zorganizowaliśmy 3 spotkania warsztatowe, które poświęcone były następującym tematom:

Uczestnicy na warsztatach uczyli się jak przygotować projekt, które następnie były zgłoszone do udziału w organizowanym przez nas konkursie “Susza i możliwości jej zapobiegania poprzez działania wzmacniające retencję”. Uczniowie chętnie i aktywnie uczestniczyli w zajęciach, a swoje projekty zgłosiło aż 21 grup z różnych szkół. 

23 czerwca 2022 r.  odbyła się Gala Finałowa Projektu na Auli Kampus Wieliczka, podczas której wyłonieni zostali laureaci Konkursu Głównego. Nagrodą główną była realizacja trzech projektów stworzonych przez uczniów na rozwiązanie mikroretencyjne. 
Zwycięzcami Konkursu zostali uczniowie szkół:

Na terenie Zespołu Szkół Elektrycznych nr 1 w Krakowie i Zespołu Szkół w Skale powstał ogród deszczowy, a na terenie Zespołu Szkół w Jabłonce projekt Hydrowesterplatte. Było to jedno z istotniejszych działań w ramach projektu. Chcieliśmy, aby uczniowie mogli na co dzień korzystać z rozwiązań, które sami wcześniej stworzyli.

Hydrozagadka – konkursy

W ramach Projektu zorganizowane zostały również dwa konkursy: konkurs literacki pt. „Nie zapomnij o wodzie”, gdzie praca konkursowa miała mieć postać wiersza, prozy, bajki itp. oraz konkurs audiowizualny pt. „Żar leje się z nieba!”.  Nawiązaliśmy współpracę z Festiwalem Filmowym “17 Celów“, który objął konkurs filmowy swoim patronatem.

Na konkurs audiowizualny swoje zgłoszenie przysłały 23 osoby. Dzięki nawiązanej współpracy z Festiwalem Filmów Odpowiedzialnych “17 Celów” rozdanie nagród odbyło się 30.09.2022 podczas finału Festiwalu w Kinie Rialto w Poznaniu, gdzie zgodnie z informacją organizatorów pojawiło się około 150 osób.

Na konkurs literacki otrzymaliśmy 30 zgłoszeń.
Zwycięzcy otrzymali dyplom oraz czytnik e-booków Kindle 10.