Kolczurka klapowana - gatunek inwazyjny

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony, słabo ekspansywny.

Kolczurka klapowana (Echinocystis lobata) to inwazyjne pnącze z rodziny dyniowatych, które szybko rozprzestrzenia się w środowisku, zagłuszając rodzime gatunki roślin. Tworzy gęste pokrywy na ogrodzeniach i terenach nadrzecznych.

Z naszą pomocą usuniesz kolczurkę klapowaną

Jak wygląda kolczurka klapowana?

Kolczurka klapowana to jednoroczne, jednopienne pnącze dorastające do 8 m w sezonie.
Jako roślina światłożądna wspina się po innych roślinach, ograniczając im dostęp do światła. Ma rozgałęzione wąsy czepne, jasnozielone, dłoniasto klapowane liście i krótko owłosioną łodygę.
Niepozorne kwiaty rozdzielnopłciowe są owadopylne, choć możliwe jest samozapylanie.
Owoc to kolczasta, jajowata torebka, zmieniająca barwę z zielonej na szarobeżową, zawierająca 4 spłaszczone nasiona.
W Polsce kiełkuje wiosną, kwitnie od lipca do września, a jesienią zamiera. Rośnie szybko, wytwarza dużo biomasy i skutecznie konkuruje z innymi roślinami.

widoczne liście kolczurki klapowanej, roślina pnie się po krzewie. W tle zarośla. — Kolczurka klapowana *Echinocystis lobata* z widocznym owocem przypominającym ogórka. Źródło: Wikipedia

Skąd pochodzi kolczurka?

Roślina pierwotnie pochodzi z Ameryki Północnej. Występuje na żyznych terenach, takich jak lasy łęgowe, ziołoroślowe zbiorowiska, doliny rzek i brzegi jezior. Preferuje gleby zasobne w składniki odżywcze o zmiennej wilgotności, lekko kwaśnym odczynie, lecz jest wrażliwa na zasolenie i długotrwałe zalewanie w sezonie wegetacyjnym.

Na terenie Polski pierwsze informacje o jej występowaniu pochodzą z lat 30. XX wieku. Uważa się, że kolczurka przedostała się do kraju z dwóch stron – od Niemiec i Ukrainy. Do Europy sprowadzona jako roślina ozdobna. W tym samym okresie nasiona tego gatunku przedostały się również wraz z transportem bawełny.

Gdzie rośnie kolczurka klapowana?

Kolczurka klapowana występuje na niżu i w niższych górach, głównie na siedliskach antropogenicznych, w pobliżu dawnych upraw, skąd rozprzestrzenia się na tereny półnaturalne i naturalne. Spotykana w ziołoroślowych zbiorowiskach okrajkowych, wiklinach nadrzecznych, lasach łęgowych oraz szuwarach. Rośnie także na okresowo odsłanianych brzegach wód. Preferuje gleby bogate w składniki odżywcze, wilgotne i lekko kwaśne, ale nie toleruje zasolenia ani zalania w trakcie wegetacji.

Kolczurka klapowana Echinocystis lobata w okresie kwitnienia. Z tyłu widoczne skupisko innych roślin. — Kolczurka klapowana *Echinocystis lobata* w okresie kwitnienia. Źródło: Wikipedia

Echinocystis lobata a bioróżnorodność

Jest to roślina, która przekształca opanowane zbiorowiska. Dzięki szybkiemu wzrostowi i wspinaniu się po innych roślinach, ogranicza dostęp do światła, co pozwala jej konkurować o składniki pokarmowe i wodę. Może to negatywnie wpłynąć na wzrost innych roślin, prowadząc do ich osłabienia, deformacji, a nawet zamierania. Ponadto, jej masowe kwitnienie wpływa na zapylanie, powodując omijanie innych roślin przez owady. Kolczurka ma także właściwości allelopatyczne, które hamują kiełkowanie innych gatunków, obniżając różnorodność florystyczną w opanowanych zbiorowiskach i prowadząc do utraty miejsc lęgowych i schronień dla zwierząt.

Metody eliminacji kolczurki klapowanej

Najskuteczniejszą metodą zwalczania kolczurki klapowanej jest coroczne ręczne usuwanie lub koszenie roślin przed wydaniem nasion, najlepiej wiosną. Resztki roślin należy zutylizować. Wyrywanie roślin jest efektywne, ale wymaga powtarzania.
Stosowanie metod chemicznych jest niewskazane ze względu na ryzyko skutków ubocznych, takich jak zniszczenie sąsiadujących rodzimych roślin, często oplecionych kolczurką. Jeśli roślina znajduje się w pobliżu cieków, istnieje wówczas wysokie prawdopodobieństwo przedostania się pozostałości herbicydów do wody.
Jeśli inwazja jest zaawansowana, pomocne może być zidentyfikowanie dróg przenoszenia nasion, np. rzek, cieków.
Wdrażanie działań prewencyjnych, takich jak edukacja ekologiczna i ograniczenie handlu nasionami.