Róża pomarszczona – gatunek inwazyjny obcy

Kategoria: średnio inwazyjny gatunek obcy

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) to inwazyjny gatunek krzewu, pochodzący z Azji, szybko rozprzestrzeniający się na wydmach i terenach nadmorskich. Tworzy gęste zarośla, przez co wypiera rodzime gatunki roślin oraz zaburza ekosystemy, prowadząc do zmiany warunków siedliskowych. Gatunek ten znacznie ogranicza różnorodność biologiczną zasiedlanego terenu.

Z naszą pomocą usuniesz różę pomarszczoną

Jak wygląda róża pomarszczona?

  • Jest to krzew, 1-1,5 m wysokości
  • Liście są pierzasto-podzielone, składają się z 5-9 listków, widocznie pomarszczone – stąd nazwa rośliny. Od strony wierzchniej gładkie, o kolorze ciemnozielonym. Część spodnia z widocznymi włoskami.
  • Pędy młode są omszone, starsze z widocznymi kolcami i drobnymi szczecinkami.
  • Kwiaty o kolorze ciemno-różowym, stosunkowo duże, o średnicy do 10 cm.
  • Owoce właściwe – znajdują się pod barwną, mięsistą okrywą (owoc rzekomy).
  • Roślina wytwarza podziemne rozłogi, co umożliwia pomnażanie wegetatywne.
widoczna róża pomarszczona w okresie kwitnienia. roślina porasta fragment wydmy
Róża pomarszczona Rosa rugosa w okresie kwitnienia z widocznymi owocami rzekomymi. Źródło: Wikipedia

Skąd pochodzi róża pomarszczona?

Roślina ta wywodzi się z Azji Wschodniej, a jej naturalny zasięg obejmuje północne rejony Japonii, Półwysep Koreański oraz południowo-wschodnią część Chin.

W Polsce po raz pierwszy odnotowano jej obecność w 1913 roku. Sprowadzono ją w celach ozdobnych i w celu stabilizacji wydm białych i szarych.

Gatunek obcy, wpływ róży pomarszczonej na bioróżnorodność

Jest to gatunek cechujący się wysoką odpornością na mróz oraz szeroką tolerancją na różne warunki środowiskowe, w tym zasolenie, okresowe zalewanie oraz przysypywanie piaskiem. Zdolność do przystosowania się potwierdza rozległy zasięg występowania – od Skandynawii aż po regiony basenu Morza Śródziemnego.

W Azji występują organizmy ograniczające populację róży pomarszczonej, lecz nie stwierdzono, aby były one w stanie skutecznie ją eliminować. W Europie gatunek ten wykazuje odporność na bakterie, grzyby oraz owady, które powszechnie atakują inne gatunki róż.

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) ma negatywny wpływ na rodzime gatunki roślin w Polsce, szczególnie na wydmach nadmorskich i terenach piaszczystych. Tworzy gęste, monokulturowe zarośla, które ograniczają dostęp światła i przestrzeni, wypierając gatunki, takie jak piaskownica zwyczajna (Ammophila arenaria) czy turzyca piaskowa (Carex arenaria). Jej ekspansja prowadzi do zmian w strukturze ekosystemów, utrudniając naturalne procesy sukcesji i ograniczając bioróżnorodność. Ponadto, dzięki zdolności do intensywnego rozmnażania wegetatywnego, szybko kolonizuje nowe obszary, utrudniając odnowę pierwotnych zbiorowisk roślinnych.

róża pomarszczona w okresie zimowym, rosnąca na helskim cyplu
Róża pomarszczona w okresie zimowym rosnąca na Cyplu Helskim. Źródło: Fundacja Aeris Futuro

Działania służące eliminacji róży pomarszczonej

  • Najskuteczniejszą metodą usuwania jest wykopywanie całych roślin, łącznie z kłączami i systemem korzeniowym. Jest to jednak sposób wymagający dużego nakładu pracy i czasu, a jego skuteczność zależy od systematyczności i dokładności wykonania. Zaprzestanie działań na jeden rok może opóźnić efekt działań o kolejne kilka lat.
  • Dobrą metodą ograniczania ekspansji róży pomarszczonej na nowe tereny jest także wypas zwierząt, zwłaszcza owiec i kóz.
  • Metody takie jak wypalanie, wykaszanie czy stosowanie herbicydów okazują się nieskuteczne w zwalczaniu tego gatunku. Często usunięcie jedynie części nadziemnej prowadzi do jeszcze większego zagęszczenia roślin. Jednorazowe koszenie sprzyja odmłodzeniu się rośliny.
  • Ciekawostka: Badania na Helskim Cyplu (2012–2015) oceniały skuteczność metod usuwania róży pomarszczonej (Rosa rugosa) i regenerację roślinności wydmowej. Wykopywanie okazało się najefektywniejsze, lecz konieczne było wieloletnie usuwanie odrostów. Po 3 latach roślinność naczyniowa zaczęła się odnawiać, a po 5–6 latach pojawiły się stabilne zbiorowiska wydmowe. Całkowita eliminacja róży jest możliwa przy regularnym wyrywaniu odrostów, które okazało się skuteczniejsze niż samo ścinanie. Regenerację flory ułatwiła obecność przetrwałych roślin.

Jeśli potrzebujesz pomocy w usunięciu róży pomarszczonej, zadzwoń do nas!

502 295 489
wydma biała na helskim cyplu po zabiegach usuwania róży pomarszczonej. w tle widoczne morze bałtyckie
Cypel Helski po zabiegach usuwania róży pomarszczonej. Na zdjęciu widoczny fragment wydmy białej. Źródło: Fundacja Aeris Futuro

Bibliografia

  1. Tokarska-Guzik, i. in., 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
  2. Bomanowska, A., i. in., 2014. Inwazyjne gatunki roślin we florze Puszczy Kampinoskiej. Inwazyjne gatunki roślin w Kampinoskim Parku Narodowym i w jego sąsiedztwie. Kampinoski Park Narodowy, 25-35.
  3. Herbich, J. Regeneracja roślinności wydm nadmorskich w efekcie usuwania róży pomarszczonej Rosa rugosa na przykładzie Helskiego Cypla.
  4. Danielewska, A., i. in., 2020. Najnowsze doniesienia z zakresu ochrony środowiska i nauk pokrewnych. Fundacja na rzecz Promocji Nauki i Rozwoju Tygiel.