Słonecznik bulwiasty – inwazyjny gatunek rośliny w Polsce
Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus) to inwazyjny gatunek pochodzący z Ameryki Północnej, który rozprzestrzenił się w Europie, w tym w Polsce. Gatunek ten szybko zasiedla nasłonecznione, ruderalne tereny, pobocza dróg, nasypy kolejowe oraz brzegi rzek. Dzięki rozbudowanemu systemowi kłączowemu tworzy zwarte łany, wypierając rodzime gatunki roślin zielnych i prowadząc do zubożenia bioróżnorodności.
Z naszą pomocą usuniesz słonecznik bulwiasty!
Jak wygląda słonecznik bulwiasty?
Skąd pochodzi ten gatunek?
Słonecznik bulwiasty pochodzi z Ameryki Północnej. Do Europy trafił w XVII wieku jako roślina uprawna. W Polsce uprawia się go od XVIII wieku, początkowo w ogrodach i na polach jako warzywo oraz pasza dla zwierząt. Z czasem zaczął dziczeć i rozprzestrzeniać się poza uprawami. Dziś uznawany jest za gatunek obcy inwazyjny, który zagraża rodzimym siedliskom przyrodniczym.
Topinambur tworzy gęste, monogatunkowe płaty, które skutecznie uniemożliwiają rozwój innych roślin. Dodatkowo roślina ta wytwarza allelopatyczne związki chemiczne, które hamują wzrost gatunków rosnących w pobliżu.
Czy słonecznik bulwiasty to to samo co topinambur?
Tak, słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus) to właśnie roślina potocznie nazywana topinamburem. Gatunek ten był pierwotnie uprawiany jako warzywo o jadalnych bulwach, jednak w wielu miejscach wymknął się spod kontroli upraw i obecnie uznawany jest za gatunek inwazyjny.
Choć jego bulwy są jadalne i cenione w kuchni ze względu na zawartość inuliny, to na terenach innych niż tych przeznaczonych konkretnie pod uprawę, topinambur stanowi zagrożenie – szybko rozprzestrzenia się, wypierając rodzime gatunki roślin.
Miejsca występowania topinamburu
Słonecznik bulwiasty spotykany jest w całej Polsce. Preferuje stanowiska nasłonecznione, gleby wilgotne i żyzne, ale dobrze znosi także okresowe susze. Dzięki odporności na zróżnicowane warunki siedliskowe jest trudny do zwalczenia i łatwo kolonizuje nowe tereny. Występuje szczególnie często:
- na nieużytkach i odłogach,
- wzdłuż cieków wodnych,
- na nasypach kolejowych,
- przy drogach i rowach melioracyjnych,
- na skrajach pól oraz w zaroślach nadrzecznych.
Jak usunąć słonecznik bulwiasty?
Zwalczanie słonecznika bulwiastego jest trudne ze względu na jego zdolność do odnawiania się nawet z najmniejszych fragmentów bulw. Najskuteczniejsze metody eliminacji tego gatunku obejmują regularne koszenie, usuwanie bulw z gleby, zacienianie obszaru porośniętego przez roślinę lub przykrywanie folią, czasem również stosowanie herbicydów. W wielu miejscach topinambur zwalczany jest w ramach projektów ochrony siedlisk przyrodniczych, zwłaszcza w dolinach rzecznych i na łąkach zalewowych
Jeśli potrzebujesz pomocy z usuwaniem słonecznika bulwiastego – skontaktuj się z nami!
Bibliografia
- Chmielecki, B., & Kucharski, L. 2018. Gatunki inwazyjne w dolinie środkowej Warty. Biuletyn Uniejowski, 7, 77-95.
- Walkowiak, M., 2018. Ocena nasilenia występowania gatunków inwazyjnych na terenie Wałbrzycha i analiza możliwości ograniczenia ich ekspansji.
- Mackiewicz, A., 2015. Analiza dostępności nasion i sadzonek inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia, Krzywe.
- Balogh L. 2008. Sunflower species (Helianthus ssp.) w: Z Botta-Dukát, L Balogh (red.). The most important invasive plants in Hungary. ss. 227-255. Institute of Ecology and Botany, Hungarian Academy of Sciences.,Vácrátót, Hungary.
- Bomanowska A, Kirpluk I, Adamowski W, Palus J, Otręba A. 2014. Problem inwazji roślin obcego pochodzenia w polskich parkach narodowych. Inwazyjne gatunki roślin w Kampinoskim Parku Narodowym i w jego sąsiedztwie. ss. 9-14. Kampinoski Park Narodowy, Izabelin.