Monitoring przyrodniczy

Co to jest monitoring przyrodniczy?

Monitoring przyrodniczy polega na obserwacji i ocenie stanu oraz zachodzących zmianach w składnikach przyrody żywej (gatunkach i ekosystemach) na wybranych obszarach i w określonym czasie. Obejmuje on także ocenę skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody, w tym obserwację siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

Jeśli jesteś zainteresowany przeprowadzeniem monitoringu przyrodniczego – monitoruj z nami w ramach programu Bio-audyt!

502 295 489

Po co przeprowadza się monitoring przyrodniczy?

Badania monitoringowe przeprowadza się, aby umożliwić: przeciwdziałanie obserwowanym negatywnym zmianom w środowisku, podejmowanie określonych działań ochronnych, przewidywanie reakcji badanych elementów przyrody na dalsze zmiany środowiska.

Monitorowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska jest obowiązkowe zgodnie z art. 112 Ustawy o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Przepisy te wdrażają postanowienia dyrektyw unijnych: siedliskowej (92/43/EWG) oraz ptasiej (2009/147/WE), dotyczących ochrony siedlisk, fauny i flory.

Rodzaje monitoringu przyrodniczego

  • Monitoring gatunkowy – skupia się na wybranych gatunkach, często tych zagrożonych wyginięciem lub wskaźnikowych dla danego ekosystemu.
  • Monitoring flory i fauny – obejmuje analizę populacji i zasięgu występowania roślin oraz zwierząt.
  • Monitoring ptaków – prowadzony w ramach Dyrektywy Ptasiej UE, obejmuje obserwacje populacji i siedlisk ptaków.
  • Monitoring organizmów wskaźnikowych – wykorzystuje organizmy nazywane bioindykatorami do oceny jakości środowiska.

Znaczenie monitoringu przyrodniczego

Systematyczna kontrola stanu środowiska jest kluczowa dla zrównoważonego rozwoju. Dostarcza cennych danych dla naukowców, ekologów oraz decydentów, pomagając w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących polityki środowiskowej.

Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak satelity, drony, monitoring środowiska staje się coraz bardziej precyzyjny i skuteczny. Pozwala to na szybsze reagowanie na zagrożenia i lepszą ochronę przyrody.

Monitoring przyrodniczy a inwentaryzacja

Celem inwentaryzacji przyrodniczej jest uaktualnienie oraz rozszerzenie wiedzy na temat zasobów i stanu środowiska naturalnego. Kolejnym celem jest zgromadzenie informacji niezbędnych do opracowań planistycznych. Inwentaryzację wykonuje się również w celu podjęcia działań związanych z ochroną przyrody. Z kolei monitoring przyrodniczy ma na celu śledzenie zmian zachodzących w systemach przyrodniczych w czasie.

Zakres inwentaryzacji przyrodniczej zależy głównie od rodzaju opracowania, a monitoringu – od typu inwestycji i przewidywanych oddziaływań na środowisko. Zwykle o jego szczegółowości decydują organy administracji publicznej, takie jak np. RDOŚ. Zakres prac może się różnić w zależności od dostępnych środków, czasu i składu zespołu ekspertów.

Inwentaryzację przeprowadza się w dwóch etapach. Pierwszy z nich polega na zbieraniu dostępnych danych i materiałów dotyczących badanego obszaru (mapy, publikacje, archiwa). Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie badań terenowych. Planowanie monitoringu powinno być zgodne z zasadami monitoringu przyrodniczego.

Inwentaryzacja polega więc na zbieraniu danych o zasobach, walorach i kondycji środowiska. Monitoring obejmuje natomiast systematyczne pozyskiwanie porównywalnych danych, które dotyczą struktury, stanu i funkcjonowania ekosystemów, organizmów, gatunków.