Zmiana klimatu

Zmiany klimatu

Gazy cieplarniane zwiększają średnią temperaturę atmosfery ziemskiej. Średni wzrost temperatury troposfery (najniższej warstwy atmosfery) oparty na badaniach z satelitów szacuje się na 0,14 – 0,20 oC na dekadę w latach 1978 – 2011. Od 1880 r. zaczęto regularne badania temperatury na świecie. Od 1901 do 2010 roku wśród 11 najcieplejszych lat są wszystkie lata XXI wieku (2001 – 2010).

Warto zaznaczyć jakie może mieć skutki taki wzrost temperatury, bo nie jest tylko ogólny wzrost temperatury, ale przede wszystkim zmiana rozkładu energii na kuli Ziemskiej. A taka zmiana spowoduje zmianę klimatu w wielu regionach świata.

Rys. Zapis globalnej temperatury 1880-2017.

Globalne zmiany klimatyczne

Najważniejsze skutki globalnego ocieplenia dotyczą zasobów wodnych, ekstremów pogodowych i różnorodności biologicznej. To wszystko oczywiście nie pozostaje bez wpływu na życie człowieka.

1) Zasoby wodne

Wzrost ilości opadów nie będzie więc równomierny w bliskiej przyszłości w skali globu. Ze względu na zmieniającą się dynamikę procesów zachodzących w atmosferze może to oznaczać dłuższe okresy suche rozdzielone krótkimi intensywnymi opadami. Wyższa temperatura atmosfery oznacza większe parowanie wody z powierzchni (tak wód, jak i lądu). W związku z tym suche tereny staną się w przyszłości jeszcze bardziej suche, a te, gdzie już teraz jest dużo wilgoci, bardziej mokre, ponieważ więcej wody w atmosferze oznacza też wzrost ilości opadów.

Globalne zmiany klimatu powodują topnienie lodowców z powodu podwyższającej się temperatury. Granica topnienia pokrywy śnieżnej w Alpach przesunęła się o 200 metrów, w wyniku czego położone niżej górskie kurorty skazane są na zamknięcie. W St. Anton am Arlberg w 2008 r. było tak ciepło, że nie można było nawet zacząć sztucznego naśnieżania. Stapiające lodowce powodują podniesienie się poziomu wód w oceanach, średnio o 1,8mm/rok. Może to mieć duży wpływ na przybrzeżne ziemie i wyspy. Wraz z ocieplaniem się klimatu, wzrasta też parowanie z powierzchni oceanów. Powoduje to wzrost opadów i erozji brzegów.

2) Ekstrema pogodowe

Wzrost średniej globalnej temperatury oznacza więcej energii w atmosferze, a więcej energii przekłada się na większą gwałtowność wszystkich zachodzących w niej zjawisk.  Ocieplenie klimatu wpływa więc na wzrost intensywności opadów, jak również na występowanie ekstremów pogodowych, takich jak z jednej strony: huragany, sztormy, cyklony, powodzie, nawalne opady, a z drugiej: fale upałów, susze, pożary

3) Różnorodność biologiczna

Zmiana klimatu wpływa na organizmy żywe, często zmieniając ich nisze ekologiczne, co wymusza na nich albo dostosowywanie się do nowych warunków lub migrację w kierunku biegunów albo wyginięcie.

4) Człowiek

Zmiana klimatu może skutkować występowaniem chorób związanych z warunkami klimatycznymi na terenach, gdzie do tej pory nie występowały, np. tropikalna malaria, gorączka krwotoczna itp. Zmiany klimatu już wpływają poważnie na ekonomię, gospodarkę, rolnictwo, turystykę.

Zmiany klimatu, a Polska

Polski nie ominą skutki globalnego ocieplenia. Szacuje się, że wkrótce styczeń będzie cieplejszy nawet o 5 st. C, natomiast w lecie ocieplenie będzie mniejsze. W zimie zatem będzie mniej dni z temperaturą poniżej zera, co zmniejszy ilość opadów śniegu (zamiast niego będzie padał deszcz). Wpłynie to na turystykę i rekreację zimową. W lecie będą upały i burze. Sprzyja to suszom, trąbom powietrznym i szkwałom burzowym. Zwiększy się o ok. 10-15 dni okres wegetacyjny, co sprzyja doraźnie rolnictwu na wyższych szerokościach geograficznych, ale zagrożeniem będą ekstrema pogodowe. Zmniejszają się zasoby wodne Polski. Mogą pojawić nowe gatunki szkodników i choroby dotąd niewystępujące na tych szerokościach geograficznych (np. malaria). Zmienia się szata roślinna i zwierzęca na przedstawicieli gatunków bardziej ciepłolubnych. W górach można zaobserwować przesuwanie się granicy lasów ku wyższym piętrom górskim, co może spowodować stopniowe zanikanie górskich hal. Bałtyk na razie podnosi się o 1,5-2,9 mm/rok, ale w 2080r. może się podnieść nawet o 0,1-0,97 m. Może to spowodować zalanie 1789 km2 naszego kraju, leżących na północy, w tym Gdańska, który sam się zapada o 1-2 mm/rok. Według przeprowadzonych studiów wzrost poziomu Bałtyku o 1 m może spowodować w Polsce zagrożenie na 2.400 km2 dla 244.000 osób. Całkowity koszt ochrony wybrzeża to ok. 6 mld USD (wzrost poziomu morza o 1 m); przy niepodjętych działaniach koszty wzrosną do 30 mld USD.

Poniższa mapa wizualizuje tereny zalewowe w wyniku podniesienia poziomu morza o 2 metry

Źródło: https://flood.firetree.net/

Czy wiesz, że…

… wiosce Shishmaref (562 osoby) na Wyspie Saryczewa (Alaska, punkt A na mapie) grozi ewakuacja z powodu globalnego ocieplenia. Temperatura wzrosła tam o 4oC w ciągu ostatnich 30 lat, co spowodowało topnienie zmarzliny, która chroniła wyspę przed sztormami oraz tej, która zalegała na wyspie. Oba zdarzenia spowodowały większą erozję brzegu, który cofa się z szybkością 3,3m na rok. Aktualnie zbudowano barykady mające chronić wioskę, ale i tak ochrona nie jest dostateczna. Planuje się przeniesienie wioski, niemniej jednak koszty tej operacji wyliczono na 180 mln$.

Fakty i mity

Na temat zmian klimatu istnieje wiele fałszywych przekonań. Jednym z nich jest to, że globalne ocieplenie jest elementem naturalnego cyklu, a działalność człowieka nie ma na to wpływu. Faktem jest jednak, że tak duże ocieplenie nie jest naturalne. W ciągu ostatnich 650 000 lat najwyższe stężenie CO2 w atmosferze wynosiło 300 ppm (300 cząsteczek CO2 na milion cząsteczek składników powietrza), a teraz wynosi 380 ppm. Wcześniej w historii świata były okresy ocieplenia, np. średniowieczne optimum klimatyczne. Co więcej, takie okresy ciepłe i chłodne występują naprzemiennie w historii Ziemi. Nigdy jednak to ocieplenie nie było tak szybkie, jak teraz.

Porada:

Każdy z nas ma wpływ na zmiany klimatu i każdy z nas może podjąć działania by ten wpływ ograniczyć. Jednym z głównych źródeł emisji gazów jest spalanie paliw.

  • Jedź rowerem, gdy nie planujesz długiej trasy – ponad 30% podróży samochodowych w Unii Europejskiej nie przekracza 5 km, a 50% – 5 km. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem jest właśnie rower, który nie emituje żadnych spalin!
  • Wyłącz stand-by w telewizorach, ładowarkach, monitorach, drukarkach, zasilaczach. Urządzenia w stanie czuwania pobierają energię, czasem nawet więcej niż na rzeczywiste działanie. Tak jest np. z drukarkami. Średnio 93% prądu idzie na samo czuwanie, a tylko 7% na drukowanie. W całej UE to rocznie ponad 50 000 gigawatogodzin, co daje ok. 50 000 000 000 kg CO2!

***

Artykuł powstał w ramach projektu o akronimie LAKS: Local Accountability for Kyoto goalS (pol. „Lokalna odpowiedzialność ze realizację celów Protokołu z Kioto”), który jest współfinansowany z Instrumentu Finansowego Wspólnoty Europejskiej LIFE+

Bibliografia:

Ocena potencjalnych skutków społeczno-gospodarczych zmian klimatu w Polsce, prof. Maciej Sadowski, Instytut Ochrony Środowiska, WWF

National Climatic Data Center

Shishmaref Erosion and Relocation Coalition

Wikipedia, GLobal temperature record