To własnie ta wartość mówi nam, ile zużywamy wody. Nie tylko myjąc zęby, czy piorąc. Wodę zużywamy również na drugim końcu świata. Jak to możliwe?

O tym ile naprawdę zużywamy wody mówi nam ślad wodny. Określa on sumę wody zużytej przez nas bezpośrednio i pośrednio (woda wirtualna). Bezpośrednio zużywamy wodę do picia, mycia, prania, czy sprzątania — możemy łatwo określić jej ilość, ponieważ widzimy, kiedy ją zużywamy. Pośrednio zużywamy wodę wirtualną, która również pochodzi z globalnych, wyczerpywalnych zasobów słodkiej wody. Produkcja każdej rzeczy, której używamy, którą nosimy na sobie, którą kupujemy, sprzedajemy i konsumujemy wymaga użycia wody, to właśnie ta woda, użyta w procesie produkcji, jest wodą wirtualną.

Ślad wodny mierzy ilość wody użytej do produkcji każdego dobra i każdej usługi, z których korzystamy i może zostać wyliczony dla indywidualnej osoby, społeczności, miasta, kraju, czy całej ludzkości. 

Ślad wodny składa się z trzech komponentów:

• Zielony ślad wodny określa ilość użytej wody pochodzącej z opadów atmosferycznych
• Niebieski ślad wodny określa ilość użytej wody pozyskanej z zasobów wód powierzchniowych i podziemnych
• Szary ślad wodny określa ilość wody, która zostaje zanieczyszczona w procesie produkcji

Ślad wodny obliczany dla konkretnego kraju uwzględnia sumę zużytej wody do produkcji wszystkich dóbr i usług konsumowanych przez jej mieszkańców i mieszkanki. Składa się on z dwóch komponentów: wewnętrznego śladu wodnego (woda pochodząca z zasobów danego kraju) oraz zewnętrznego, eksportowego śladu wodnego, czyli odciskanego w innych krajach i regionach (woda pochodząca z zasobów położonych poza granicami kraju). 

Polska zostawia ślad wodny w wysokości 54 kilometrów sześciennych  na rok, a 25% tych zasobów to woda zużywana w innych krajach i regionach.

Ile to 54  kilometry sześcienne? Wyobraźcie sobie nasz największy zbiornik, Jezioro Śniardwy. Ma powierzchnię około 100 kilometrów kwadratowych, a objętość wody w tym jeziorze to “zaledwie” 0,66 kilometra sześciennego. Rocznie zużywamy ponad 80 takich jezior!

Zależność między wewnętrznym i zewnętrznym śladem wodnym wybranych krajów w procentach. Opracowanie własne, źródło: https://www.waterfootprintassessmenttool.org/national-explorer/

The Water Footprint Network — platforma współpracy osób, firm i organizacji, której celem jest rozwiązanie problemu światowego kryzysu wodnego poprzez promowanie sprawiedliwego i inteligentnego zużycia wody, na swojej stronie internetowej waterfootprint.org udostępnia interaktywne narzędzia służące obliczaniu śladu wodnego krajów, konkretnych produktów, procesów, usług, a także indywidualnego śladu wodnego. 

Co zatem mówią liczby? Ile litrów wody zużywa się do produkcji poszczególnych produktów?
Opracowanie własne, źródło: https://waterfootprint.org/en/resources/interactive-tools/product-gallery/

A ile to będzie w bardziej obrazowej jednostce, „wannach”?

Szacując, że wanna o długości 160 – 170 cm zapełniona po brzegi mieści około 200 litrów wody, ślad wodny niektórych produktów w przeliczeniu na wanny wygląda następująco:

Widzimy, że do wyprodukowania 1 kg wołowiny potrzeba średnio 15 415 litrów wody.

Co odpowiada za tak wysoki ślad wodny produktu?

Procentowy udział elementów wchodzących w skład śladu wodnego 1 kg wołowiny. Opracowanie własne, źródło: https://waterfootprint.org/media/downloads/Report-48-WaterFootprint-AnimalProducts-Vol1.pdf

Ile wody kosztują nas opakowania?

Rocznie na świecie produkowanych jest 400 milionów ton opakowań. Służą one przechowywaniu żywności, ubrań, elektroniki i innych dóbr podczas ich transportu i magazynowania. Wytwarzanie opakowań pochłania zasoby wodne, które szacuje się na 650 do 800 miliardów m3 wody rocznie, którym to “ładunkiem” obarczane są głównie kraje zaangażowane w produkcję surowców i opakowań. Oprócz wody użytej na etapie produkcji, dochodzi tu także ilość wody, która zostaje zanieczyszczona opakowaniami. Ich szary ślad wodny różny ze względu na rodzaj surowca, pokazuje skalę kosztów, jakie kryją używane przez nas opakowania.  

ŚREDNI ROCZNY SZARY ŚLAD WODNY OPAKOWAŃ Z POSZCZEGÓLNYCH SUROWCÓW W mln m3
Opracowanie własne, źródło: https://waterfootprint.org/media/downloads/Topical_analysis_-_World_Water_Day_2017_Final.pdf

Dla porównania:

• Średni roczny szary ślad wodny aluminiowych opakowań odpowiada ilości wody wykorzystywanej do użytku domowego przez mieszkańców Londynu przez 2,5 roku.
• Średni roczny szary ślad wodny metalowych opakowań odpowiada ilości wody wykorzystywanej do użytku domowego przez mieszkańców Australii przez rok.
• Średni roczny szary ślad wodny szklanych opakowań odpowiada ilości wody wykorzystywanej do użytku domowego przez mieszkańców Francji przez 2 lata.
• Szary ślad wodny papierowych opakowań odpowiada ilości wody wykorzystywanej do użytku domowego przez mieszkańców Indii przez 4 lata.
• Szary ślad wodny plastikowych opakowań odpowiada ilości wody wykorzystywanej do użytku domowego przez mieszkańców Chin przez 6 miesięcy.

Jako konsumenci odgrywamy rolę w dążeniu do lepszego zarządzania zasobami wodnymi

Dzięki poznaniu własnego śladu wodnego jesteśmy w stanie lepiej zrozumieć problem niedobory wody i jej zanieczyszczenia. Wiedza na temat faktycznej ilości wody zużywanej w całym systemie produkcji i łańcuchu dostaw może pomóc nam podejmować działania w kierunku rozwiązania owych problemów. Cytując prof. Arjena Hoekstra — twórcę koncepcji śladu wodnego: “Nie tylko rządy, ale także konsumenci, firmy oraz organizacje społeczne mogą odegrać rolę w dążeniu do lepszego zarządzania zasobami wody”. 

Badania świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski przeprowadzone w 2018 roku dla Ministerstwa Środowiska pokazały, że Polacy nie plasują ochrony środowiska wśród najważniejszych dziedzin, w których państwo ma pilne do rozwiązania problemy. W obrębie samego środowiska najczęściej wskazywanymi przez Polaków obszarami były zanieczyszczenia powietrza, problem śmieci oraz zmiany klimatu. Niskie zasoby wody wskazało 18% badanych. Tym bardziej wydaje się, że powinniśmy mówić o wodzie więcej.

Do naszych wodnych dekalogów dodajmy zatem kilka dodatkowych punktów:

1. Bądźmy świadomi swojego własnego śladu wodnego.
2. Uwzględniajmy ślad wodny produktów decydując co jemy i kupujemy.
3. Nie marnujmy jedzenia.
4. Nie kupujmy rzeczy, których nie potrzebujemy.
5. Segregujmy śmieci.
6. Dzielmy się z innymi naszą wiedzą na temat śladu wodnego.

—

TUTAJ sprawdź swój ślad wodny 

TUTAJ sprawdź jaki ślad wodny mają produkty i usługi, z których korzystasz na co dzień