Poradnik pielęgnacji drzew po posadzeniu
Sadzenie drzew wydaje się być prostą sprawą. Na pozór wystarczy wykopać dołek i wsadzić do niego roślinę korzeniami do dołu. Jednak w rzeczywistości nie jest to aż tak trywialne. Poprawne sadzenie drzew to wręcz sztuka, o której pisaliśmy już w innym artykule.
Dziś zajmiemy się powiązanym tematem, a mianowicie tym, jak dbać o posadzone już drzewo. Jeśli chcemy mieć pewność, że nasze rośliny się przyjmą, to doglądanie i zabiegi pielęgnacyjne mogą trwać nawet do kilku lat po sadzeniu. Dzięki dobrej opiece nasze drzewa będą miały szanse w przyszłości osiągnąć odpowiednio duże rozmiary.
Zanim zaczniemy, trzeba jeszcze zaznaczyć, że sadzonki możemy podzielić na: 1) małe (o wysokości zwykle poniżej półtora metra) oraz 2) duże (o wysokości zazwyczaj powyżej półtora metra). To rozróżnienie jest istotne, ponieważ od niego zależeć będzie jakie techniki pielęgnacji należy wprowadzić. Małe sadzonki zwykle wykorzystywane są do tworzenia zalesień (sadzenia dużej ilości drzew). Natomiast duże, zazwyczaj sadzone są pojedynczo w zieleni miejskiej.
Na początek opiszemy sposoby dbania o duże sadzonki drzew, a następnie o małe.
Duże sadzonki — pojedyncze drzewa
Zadbaj o wilgoć podłoża pielęgnując drzewa po posadzeniu
Wszystkie rośliny wymagają wody do życia, a świeżo posadzone (które jeszcze nie zdążyły się zaaklimatyzować) potrzebują jej w sposób szczególny. Wilgotność podłoża należy sprawdzać regularnie i w razie potrzeby podlewać posadzone drzewa. To ważne zwłaszcza w pierwszych miesiącach od posadzenia, a także w okresach suszy. Intensywność podlewana powinno się zmniejszać co roku.
Aby ograniczyć potrzebę sztucznego podlewania, można zastosować pewien trik. Już podczas sadzenia dobrze jest usypać niewielki wał wokół pnia przy użyciu wykopanej gleby. W ten sposób tworzy się niewielki zbiornik, w którym gromadzić się będzie woda deszczowa. Zastosowanie tej techniki pozwala efektywniej wykorzystywać wodę z naturalnych opadów. Z czasem jednak usypany wał może się zatrzeć. Warto go wtedy odbudować. Jest to zatem technika, którą zastosować należy zarówno podczas sadzenia, jak i doglądać jej w późniejszym czasie.
Proste triki na wilgoć podłoża dużych sadzonek
Jednocześnie z podlewaniem nie można przesadzać. Nie jest wskazane używanie linii kroplujących ani systematycznych zraszaczy. Takie urządzenia utrzymują stałe, wysokie nawodnienie podłoża. To natomiast sprawia, że drzewo nie wytwarza prawidłowo systemu korzeniowego. W normalnych warunkach korzenie rozrastają się w glebie „w poszukiwaniu” wody. Gdy roślina rośnie na stale wilgotnym podłożu, proces ten może nie zachodzić tak, jak powinien. W efekcie takie drzewo (ze słabo rozwiniętym systemem korzeniowym) może w przyszłości w łatwy sposób ulec powaleniu np. w sytuacji silnych podmuchów wiatru.
Innym sposobem na utrzymanie odpowiedniej wilgoci może być ściółkowanie wokół posadzonego drzewa. Do tego celu najlepiej nadaje się zrębek, czyli fragmenty rozdrobnionego drewna. Nie jest polecane ściółkowanie przy pomocy kory. To dlatego, że nie trzyma ona dobrze wody, a także może zmieniać pH gleby. Ściółkowanie dodatkowo ogranicza wzrost konkurujących z drzewem chwastów, zapewnia izolację termiczną podłoża i chroni glebę przed ugniataniem, zapewniając jej odpowiednie napowietrzenie.
Wykorzystanie palików w pielęgnacji drzew po posadzeniu
Popularnym zabiegiem utrzymującym odpowiednie nawodnienie podłoża jest też zastosowanie worków nawadniających. Jeżeli decydujemy się na nie, to należy pamiętać, aby znajdowały się odpowiednio daleko od pnia. Najlepiej jeśli worek założony jest na palikach otaczających drzewo.
Częstym błędem jest zakładanie worków bezpośrednio na pniu drzewa. Jest to niedopuszczalne. Założenie worka na drzewie może doprowadzić do przyduszania pnia. To skutkować będzie gniciem rośliny i potencjalnym rozwojem chorób grzybiczych. Drzewo z workiem nawadniającym założonym na pniu może zwyczajnie nie przetrwać.
Niektóre drzewa sadzone są wraz z palikami. Ich zadaniem jest usztywnienie bryły korzeniowej, a nie pnia jak może się wydawać. Po trzech latach należy usunąć paliki. Roślina powinna być już wtedy zaadaptowana. Jeżeli nie usuniemy palików, to może to negatywnie wpłynąć na dalszy wzrost drzewa.
Ponadto, paliki z drzewem najczęściej łączy się przy pomocy elastycznej taśmy polipropylenowej. Zdarza się, że podczas sadzenia taśma zostanie nawinięta na roślinę zbyt ciasno. Należy to sprawdzić i w miarę potrzeby ją poluzować, albo nawet przeciąć jeśli nie ma już potrzeby trzymania palika. W przeciwnym razie drzewo zacznie obrastać taśmę.
Ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi w pielęgnacji drzew po posadzeniu
Jeśli przewidujemy, że na terenie sadzenia koszona będzie trawa, to należy zabezpieczyć drzewa tak, aby były dobrze widoczne dla osób obsługujących kosiarki. Można to zrobić, wbijając paliki, płotki i/lub otaczając je kolorową taśmą. Tuż wokół drzewa (w promieniu 30 cm od pnia) nie powinno się kosić trawy. Może to doprowadzić do przypadkowego uszkodzenia rośliny i powstania rany. Przez nią do wnętrza drzewa mogą z łatwością przedostać się grzyby lub inne patogeny.
Oczywistą sprawą jest również to, żeby posadzonych drzew nie szarpać, łamać, podgryzać ani nie deptać ;). Rzadziej mówi się o tym, że nie powinno się również zbyt mocno zgniatać i ubijać gleby wokół rośliny, gdyż to przydusi korzenie. Do takiej sytuacji niechybnie dojdzie, gdy przykładowo pozwolimy na parkowanie samochodów tuż przy posadzonym drzewie. Jeśli mamy obawę, że ktoś może mechanicznie uszkodzić drzewo, warto je odgrodzić lub zabezpieczyć w inny sposób.
Pielęgnacja drzew po posadzeniu, a formowanie skrajni
Zdarza się, że drzewa posadzone zostały przy ciągu komunikacyjnym. Może to być droga asfaltowa lub chodnik dla pieszych. W takich przypadkach wymagane będzie przycinanie gałęzi, aby nie utrudniały korzystania z traktu. Tego typu zabiegi nazywamy formowaniem skrajni.
Zwykle skrajnie formuje się, gdy gałęzie rzeczywiście zaczynają wchodzić na drogę (czyli, wtedy gdy drzewo jest już naprawdę duże). Tymczasem dużo lepszym rozwiązaniem jest przycinanie gałęzi już od pierwszych lat po posadzeniu drzewa (gdy tylko się zaaklimatyzuje). Dzięki temu roślina od początku będzie miała możliwość adaptacji do nietypowego wzrostu. Ponadto młode drzewa dużo łatwiej niż stare wytwarzają blizny w miejscu, gdzie zostały przycięte.
Optymalnym okresem na przycinanie jest lato, gdyż wtedy najłatwiej jest roślinie wytworzyć bliznę. Z drugiej strony niektóre drzewa wrażliwe są na poparzenia kory przez słońce. Warto o tym pamiętać podczas przycinania. W razie potrzeby korę wrażliwych gatunków można posmarować specjalnym wapniem chroniącym przed promieniami Słońca. Jednocześnie pamiętajmy, że żadne drzewo nie wymaga podcinania. To człowiek chce je podcinać. Dlatego, jeśli nie mamy takiej potrzeby, to nie przycinajmy drzew, bo niezależnie od wszystkiego jest to za każdym razem szansa na porażenie rośliny przez grzyby czy wirusy (które mogą dostać się do środka w miejscu cięcia).
Czasami nie jesteśmy w stanie uniknąć pojawienia się patogenów na sadzonkach. Wtedy można reagować przy pomocy odpowiednio dobranych środków ochrony roślin. Nie powinno się stosować preparatów chemicznych „profilaktycznie” na zdrowych drzewach.
Małe sadzonki — tworzenie zalesień
Pielęgnacja drzew po posadzeniu małych sadzonek
W przypadku nasadzeni leśnych wykorzystywane są zazwyczaj małe sadzonki. Nie ma sensu ich palikować, otaczać workami, przycinać (bo zazwyczaj nie sadzi się ich wzdłuż drogi), ani podlewać (głównie ze względu na ilość idąca zwykle w tysiące posadzonych drzew). Wciąż istnieje jednak kilka sposobów pielęgnacji małych sadzonek zwiększających szanse na to, że posadzony przez nas las faktycznie przetrwa.
Po pierwsze od czasu do czasu warto jest sprawdzić miejsce, gdzie posadzono drzewa, aby przekonać się, czy nie zarasta ono innymi roślinami. To szczególnie ważne w okresie wegetacyjnym (na przełomie wiosny i lata). Miejsca sadzenia mogą zarastać niepożądanymi roślinami takimi jak inwazyjna nawłoć kanadyjska. Konkurują one z posadzonymi drzewami, zabierając mikro i makroelementy z podłoża oraz ograniczając dostęp do światła słonecznego.
W takich przypadkach może okazać się niezbędne wykoszenie niepożądanych roślin z miejsca sadzenia, zanim zagłuszą nasze sadzonki. Jednak przed przystąpieniem do tego procesu dobrze jest zabezpieczyć posadzone drzewa. Można to zrobić, na przykład zakładając na nie osłonki wykonane z butelek PET, ALE należy pamiętać, aby posprzątać je po zakończeniu koszenia.
Zabezpieczenie działki po posadzeniu drzew
Nasadzenia leśne często wykonywane są na działkach gminnych leżących w szczerym polu z dala od zabudowań. W takich miejscach granice działek są zwykle nieoznaczone. Dobrym zwyczajem jest więc oznaczyć teren, na którym posadzono roślin.
Można to zrobić przy pomocy tabliczki informującej o granicach działek i celowym nasadzeniu drzew, lub przynajmniej palików połączonych sznurkiem. Dzięki temu zmniejszymy szansę na to, że właściciel sąsiedniej działki skosi przez przypadek posadzone przez nas drzewa. Takie przypadki się zdarzają i zazwyczaj wynikają z nieumyślnych działań.
Miejsce sadzenia dobrze jest więc regularnie audytować. Do innych problemów, jakie mogą się czasem pojawić po nasadzeniu, zaliczyć można szkody wyrządzone przez zwierzęta. W takim przypadku polecamy skontaktować się z nami, w celu zabezpieczenia sadzonek.
Podsumowanie
Jak widać pielęgnacja drzew po posadzeniu, nie jest banalnym zadaniem. Jednocześnie po przyswojeniu naszego poradnika nie powinno też stanowić niemożliwego wyzwania. Poniżej znajdziecie podsumowanie najważniejszych porad, o których należy pielęgnacji po posadzeniu drzewa.
W pielęgnacji dużych sadzonek drzew:
W pielęgnacji małych sadzonek drzew:
