Ubóstwo menstruacyjne – jak z nim walczyć?

Ubóstwo menstruacyjne - baner projektu SuPer2

Dzień Higieny Menstruacyjnej, obchodzony corocznie 28 maja, to międzynarodowa inicjatywa mająca na celu zwiększenie świadomości na temat zdrowia menstruacyjnego, przełamywanie tabu wokół miesiączki oraz walkę z ubóstwem menstruacyjnym. Data ta nie jest przypadkowa – symbolizuje średnią długość cyklu menstruacyjnego (28 dni) i samej menstruacji (5 dni).

W tym dniu przypominamy, że menstruacja dotyczy połowy populacji, a mimo to wciąż wiąże się z wykluczeniem, wstydem i brakiem dostępu do podstawowych produktów higienicznych. Z tego powodu coraz częściej mówi się o zjawisku, jakim jest ubóstwo menstruacyjne.

Czym jest ubóstwo menstruacyjne?

Ubóstwo menstruacyjne to przede wszystkim brak dostępu do środków higieny menstruacyjnej. Jednak nie tylko – to także brak odpowiedniej edukacji na temat miesiączki oraz godnych warunków sanitarnych. Problem ten ma realny wpływ na zdrowie, edukację i dobrostan psychiczny osób menstruujących.

Skala problemu na świecie

Szacuje się, że na świecie aż 500 milionów osób nie ma zapewnionych podstawowych warunków do higienicznego i bezpiecznego przeżywania menstruacji. W krajach rozwiniętych, takich jak Stany Zjednoczone, problem również występuje – dane pokazują, że 1 na 4 nastolatki nie ma stałego dostępu do produktów menstruacyjnych, co negatywnie wpływa na ich edukację i zdrowie psychiczne.

Ubóstwo menstruacyjne w Polsce

W Polsce ubóstwa menstruacyjnego doświadcza około 500 tysięcy kobiet. Według danych Kulczyk Foundation aż 42% dziewcząt deklaruje, że w ich domach nie rozmawia się o miesiączce, a co trzecia nie była przygotowana na swoją pierwszą menstruację.

Konsekwencje ubóstwa menstruacyjnego

Brak dostępu do podstawowych środków menstruacyjnych niesie za sobą wiele negatywnych skutków:

  • Zdrowotne: korzystanie z niewłaściwych lub zbyt długo noszonych produktów może prowadzić do infekcji, podrażnień i innych problemów zdrowotnych.
  • Edukacyjne: uczennice często opuszczają lekcje z powodu braku dostępu do podpasek czy możliwości zadbania o higienę w szkole, co utrwala nierówności edukacyjne.
  • Psychiczne: ubóstwo menstruacyjne może powodować stres, obniżone poczucie własnej wartości, a nawet depresję.

Co możemy zrobić?

Rozwiązania są realne i możliwe do wdrożenia zarówno na poziomie lokalnym, jak i systemowym:

  • Bezpłatne produkty menstruacyjne w szkołach i instytucjach publicznych.
  • Kompleksowa edukacja menstruacyjna – rzetelna wiedza przekazywana młodzieży obu płci.
  • Zniesienie podatku VAT na środki menstruacyjne – tzw. „podatku tamponowego”.
  • Wspieranie inicjatyw społecznych, takich jak „Różowa Skrzyneczka”, które umożliwiają darmowy dostęp do produktów w przestrzeni publicznej.

Ubóstwo menstruacyjne a wielorazowe produkty

W kontekście ubóstwa menstruacyjnego coraz większą uwagę zwraca się na wielorazowe produkty menstruacyjne – kubeczki, podpaski materiałowe, bieliznę menstruacyjną. Są one nie tylko ekologiczne, ale również ekonomiczne – ich koszt początkowy może być wyższy, ale z czasem okazują się tańsze niż regularny zakup jednorazowych środków.

Warto jednak podkreślić, że warunkiem skutecznego stosowania produktów wielorazowych jest dostęp do odpowiedniej infrastruktury sanitarnej, czyli bieżącej wody, prywatnych toalet i możliwości prania. Tam, gdzie takie warunki są spełnione, produkty wielorazowe mogą istotnie poprawić komfort życia osób menstruujących oraz zmniejszyć ilość odpadów.

Dodatkowo najtańsze jednorazowe produkty często nie zapewniają komfortu, a u osób z wrażliwą skórą mogą powodować infekcje i reakcje alergiczne. Z kolai zakup jednorazowych produktów z wyższej półki cenowej, znacząco podnosi miesięczny koszt menstruacyjny. 

SuPer 2 – Zrównoważona Menstruacja

W ramach projektu SuPer 2 – Zrównoważona Menstruacja, realizowanego we współpracy z partnerami z Czech, Węgier, Słowacji i Ukrainy, promujemy stosowanie wielorazowych środków higieny menstruacyjnej oraz przełamujemy tabu związane z miesiączką. Inicjatywa jest możliwa dzięki wsparciu Funduszu Wyszehradzkiego. Do tej pory m.in. zorganizowaliśmy warsztaty na temat wielorazowych środków menstruacyjnych w Krakowie, Toruniu i pod Warszawą.

Dołącz do zmiany – wypełnij ankietę

Chcesz pomóc w walce z ubóstwem menstruacyjnym i promować zrównoważone rozwiązania?

Wypełnij krótką ankietę i podziel się swoją opinią na temat wielorazowych środków menstruacyjnych.

W ten sposób będziemy mogli lepiej poznać Twoje wątpliwości i doświadczenia związane z używaniem produktów menstruacyjnych wielokrotnego użytku. Twoje odpowiedzi pozwolą nam dostosować materiały edukacyjne do realnych potrzeb. Ponadto pomogą walczyć z ubóstwem menstruacyjnym i wzmocnią wspólne działania na rzecz zdrowszej, bardziej świadomej i ekologicznej przyszłości.