Świdośliwa kłosowa
Świdośliwka kłosowa (Amelanchier spicata), znana jest również jako świdośliwka groniasta. Jest to krzew, który wciąż zyskuje uznanie w Polsce zarówno ze względu na swoje walory ozdobne, jak i użytkowe. Roślina ta, dorasta do 2 metrów wysokości. Wyróżnia się niezwykłą odpornością na mróz i suszę, a także dużą tolerancją wobec różnych typów gleb. Jest gatunkiem inwazyjnym.
Skąd pochodzi ta roślina?
Świdośliwkę kłosową sprowadzono do Europy z Ameryki Północnej. Notowana po raz pierwszy w 1783 roku we Francji. Pod koniec XIX wieku gatunek rozprzestrzenił się już w północnej części kontynentu – od Anglii po Rosję – zarówno w uprawach, jak i na stanowiskach naturalnych.
W Polsce po raz pierwszy posadzono ją w 1820 roku w ogrodzie w Niedźwiedziu koło Krakowa, a jej dzikie stanowiska odnotowano na początku XX wieku na Śląsku. W latach 50. XX wieku gatunek celowo wprowadzono do lasów, głównie sosnowych, w celu poprawy ich struktury biocenotycznej, czego nie udało się osiągnąć. Roślinę wciąż sadzi się w ogródkach przydomowych i miastach. Często można zaobserwować świdośliwę rosnącą wzdłuż autostrad, którą sadzi się tam w celu odbudowy biologicznej. Sadzonki rośliny wciąż dostępne są w ofercie handlowej wielu państw Europy, w tym Polski.
Jak wygląda świdośliwa kłosowa?
Dlaczego świdośliwa kłosowa jest gatunkiem inwazyjnym?
Świdośliwka kłosowa została ujęta na liście EPPO (2018) jako inwazyjny gatunek obcy o dużym potencjale rozprzestrzeniania. Może stanowić poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego oraz różnorodności biologicznej. W ciągu stosunkowo krótkiego czasu jej zasięg w północnej i środkowej Europie znacznie się rozszerzył. Na obszarach, gdzie gatunek został introdukowany, największe jego skupiska znajdują się w północnej Europie. W Polsce liczba stanowisk wzrosła z zaledwie kilku na początku XX wieku do ponad dwustu na początku XXI wieku. Na zajmowanych terenach gatunek ten często występuje masowo, tworząc rozległe, zwarte łany.
Dane z Wielkopolskiego Parku Narodowego wskazują, że świdośliwka pojawiła się tam jeszcze przed rokiem 1963. Od tego momentu rozprzestrzeniła się głównie na siedliskach antropogenicznych we wschodniej części Parku. Zaobserwowano, że dziczeje, tworząc skupienia liczące ponad sto osobników. W północnych i południowo-wschodnich rejonach Parku wnika także do lasów. Znajdują się w nich obszary objęte ochroną ścisłą, gdzie świdośliwa formuje zwarte łany.
Roślina ta wyróżnia się wyjątkową odpornością na niskie temperatury – potrafi przetrwać mrozy sięgające nawet około –50°C. Dobrze znosi także susze. Rozmnaża się zarówno generatywnie, jak i wegetatywnie. Owocowanie zaczyna się zwykle w wieku 3–4 lat, a roślina może dożywać nawet 50–70 lat. Cechuje się bardzo wysoką zdolnością kiełkowania nasion, sięgającą niemal 100%. W rozprzestrzenianiu nasion istotną rolę odgrywają ptaki i drobne ssaki, które zjadają jej owoce. Gatunek ten potrafi również odtwarzać się wegetatywnie, poprzez regenerację z odrośli oraz odrostów korzeniowych.
Czy należy usuwać świdośliwę kłosową?
Współcześnie w lasach gatunek nie jest już sadzony. Jednak ciągle rozprzestrzenia się za pomocą nasion przenoszonych przez ptaki i małe ssaki. Roślina rozmnaża się również z odrośli i odrostów korzeniowych. Obecnie, podobnie jak czeremcha amerykańska, uważany jest w gospodarce leśnej za roślinę szkodliwą dla upraw. Utrudnia ona realizację prac leśnych i wymaga zwalczania. Tworzy zbita warstwę krzewiastą, co ma wpływ na ograniczenie dopływającego światła do runa. W efekcie powoduje to wypieranie rodzimych gatunków roślin. Obecność świdośliwki kłosowej w lasach gospodarczych jest powodem strat ekonomicznych, co wymusza konieczność przeprowadzania zabiegów mających na celu jej eliminację.
Wato więc przemyśleć dobór gatunkowy roślin, które mają zostać zasadzone w naszym ogródku przydomowym. Zachęcamy do wyboru gatunków rodzimych. A jeśli znajdzie się w nim coś niepożądanego, należy jak najszybciej podjąć działania mające na celu ich eliminację. Rośliny te nie będą miały wówczas możliwości rozprzestrzeniania się na nowe obszary.
Jeśli potrzebujesz pomocy z usuwaniem świdośliwy kłosowej – zadzwoń do nas!