BAZA WIEDZY

Zmiana klimatu

29 sierpnia 2018

Zmiany klimatu

Gazy cieplarniane zwiększają średnią temperaturę atmosfery ziemskiej. Średni wzrost temperatury troposfery (najniższej warstwy atmosfery) oparty na badaniach z satelitów szacuje się na 0,14 – 0,20 oC na dekadę w latach 1978 – 2011. Od 1880 r. zaczęto regularne badania temperatury na świecie. Od 1901 do 2010 roku wśród 11 najcieplejszych lat są wszystkie lata XXI wieku (2001 – 2010).

Warto zaznaczyć jakie może mieć skutki taki wzrost temperatury, bo nie jest tylko ogólny wzrost temperatury, ale przede wszystkim zmiana rozkładu energii na kuli Ziemskiej. A taka zmiana spowoduje zmianę klimatu w wielu regionach świata.

Rys. Zapis globalnej temperatury 1880-2017.

Globalne zmiany klimatyczne

Najważniejsze skutki globalnego ocieplenia dotyczą zasobów wodnych, ekstremów pogodowych i różnorodności biologicznej. To wszystko oczywiście nie pozostaje bez wpływu na życie człowieka.

 

1) Zasoby wodne

Wzrost ilości opadów nie będzie więc równomierny w bliskiej przyszłości w skali globu. Ze względu na zmieniającą się dynamikę procesów zachodzących w atmosferze może to oznaczać dłuższe okresy suche rozdzielone krótkimi intensywnymi opadami. Wyższa temperatura atmosfery oznacza większe parowanie wody z powierzchni (tak wód, jak i lądu). W związku z tym suche tereny staną się w przyszłości jeszcze bardziej suche, a te, gdzie już teraz jest dużo wilgoci, bardziej mokre, ponieważ więcej wody w atmosferze oznacza też wzrost ilości opadów.

Globalne zmiany klimatu powodują topnienie lodowców z powodu podwyższającej się temperatury. Granica topnienia pokrywy śnieżnej w Alpach przesunęła się o 200 metrów, w wyniku czego położone niżej górskie kurorty skazane są na zamknięcie. W St. Anton am Arlberg w 2008 r. było tak ciepło, że nie można było nawet zacząć sztucznego naśnieżania. Stapiające lodowce powodują podniesienie się poziomu wód w oceanach, średnio o 1,8mm/rok. Może to mieć duży wpływ na przybrzeżne ziemie i wyspy. Wraz z ocieplaniem się klimatu, wzrasta też parowanie z powierzchni oceanów. Powoduje to wzrost opadów i erozji brzegów.

2) Ekstrema pogodowe

Wzrost średniej globalnej temperatury oznacza więcej energii w atmosferze, a więcej energii przekłada się na większą gwałtowność wszystkich zachodzących w niej zjawisk.  Ocieplenie klimatu wpływa więc na wzrost intensywności opadów, jak również na występowanie ekstremów pogodowych, takich jak z jednej strony: huragany, sztormy, cyklony, powodzie, nawalne opady, a z drugiej: fale upałów, susze, pożary

3) Różnorodność biologiczna

Zmiana klimatu wpływa na organizmy żywe, często zmieniając ich nisze ekologiczne, co wymusza na nich albo dostosowywanie się do nowych warunków lub migrację w kierunku biegunów albo wyginięcie.

4) Człowiek

Zmiana klimatu może skutkować występowaniem chorób związanych z warunkami klimatycznymi na terenach, gdzie do tej pory nie występowały, np. tropikalna malaria, gorączka krwotoczna itp. Zmiany klimatu już wpływają poważnie na ekonomię, gospodarkę, rolnictwo, turystykę.

Zmiany klimatu, a Polska

Polski nie ominą skutki globalnego ocieplenia. Szacuje się, że wkrótce styczeń będzie cieplejszy nawet o 5 st. C, natomiast w lecie ocieplenie będzie mniejsze. W zimie zatem będzie mniej dni z temperaturą poniżej zera, co zmniejszy ilość opadów śniegu (zamiast niego będzie padał deszcz). Wpłynie to na turystykę i rekreację zimową. W lecie będą upały i burze. Sprzyja to suszom, trąbom powietrznym i szkwałom burzowym. Zwiększy się o ok. 10-15 dni okres wegetacyjny, co sprzyja doraźnie rolnictwu na wyższych szerokościach geograficznych, ale zagrożeniem będą ekstrema pogodowe. Zmniejszają się zasoby wodne Polski. Mogą pojawić nowe gatunki szkodników i choroby dotąd niewystępujące na tych szerokościach geograficznych (np. malaria). Zmienia się szata roślinna i zwierzęca na przedstawicieli gatunków bardziej ciepłolubnych. W górach można zaobserwować przesuwanie się granicy lasów ku wyższym piętrom górskim, co może spowodować stopniowe zanikanie górskich hal. Bałtyk na razie podnosi się o 1,5-2,9 mm/rok, ale w 2080r. może się podnieść nawet o 0,1-0,97 m. Może to spowodować zalanie 1789 km2 naszego kraju, leżących na północy, w tym Gdańska, który sam się zapada o 1-2 mm/rok. Według przeprowadzonych studiów wzrost poziomu Bałtyku o 1 m może spowodować w Polsce zagrożenie na 2.400 km2 dla 244.000 osób. Całkowity koszt ochrony wybrzeża to ok. 6 mld USD (wzrost poziomu morza o 1 m); przy niepodjętych działaniach koszty wzrosną do 30 mld USD.

Poniższa mapa wizualizuje tereny zalewowe w wyniku podniesienia poziomu morza o 2 metry

Źródło: https://flood.firetree.net/

Czy wiesz, że…

… wiosce Shishmaref (562 osoby) na Wyspie Saryczewa (Alaska, punkt A na mapie) grozi ewakuacja z powodu globalnego ocieplenia. Temperatura wzrosła tam o 4oC w ciągu ostatnich 30 lat, co spowodowało topnienie zmarzliny, która chroniła wyspę przed sztormami oraz tej, która zalegała na wyspie. Oba zdarzenia spowodowały większą erozję brzegu, który cofa się z szybkością 3,3m na rok. Aktualnie zbudowano barykady mające chronić wioskę, ale i tak ochrona nie jest dostateczna. Planuje się przeniesienie wioski, niemniej jednak koszty tej operacji wyliczono na 180 mln$.

Fakty i mity

Na temat zmian klimatu istnieje wiele fałszywych przekonań. Jednym z nich jest to, że globalne ocieplenie jest elementem naturalnego cyklu, a działalność człowieka nie ma na to wpływu. Faktem jest jednak, że tak duże ocieplenie nie jest naturalne. W ciągu ostatnich 650 000 lat najwyższe stężenie CO2 w atmosferze wynosiło 300 ppm (300 cząsteczek CO2 na milion cząsteczek składników powietrza), a teraz wynosi 380 ppm. Wcześniej w historii świata były okresy ocieplenia, np. średniowieczne optimum klimatyczne. Co więcej, takie okresy ciepłe i chłodne występują naprzemiennie w historii Ziemi. Nigdy jednak to ocieplenie nie było tak szybkie, jak teraz.

 

Porada:

Każdy z nas ma wpływ na zmiany klimatu i każdy z nas może podjąć działania by ten wpływ ograniczyć. Jednym z głównych źródeł emisji gazów jest spalanie paliw.

  • Jedź rowerem, gdy nie planujesz długiej trasy – ponad 30% podróży samochodowych w Unii Europejskiej nie przekracza 5 km, a 50% – 5 km. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem jest właśnie rower, który nie emituje żadnych spalin!
  • Wyłącz stand-by w telewizorach, ładowarkach, monitorach, drukarkach, zasilaczach. Urządzenia w stanie czuwania pobierają energię, czasem nawet więcej niż na rzeczywiste działanie. Tak jest np. z drukarkami. Średnio 93% prądu idzie na samo czuwanie, a tylko 7% na drukowanie. W całej UE to rocznie ponad 50 000 gigawatogodzin, co daje ok. 50 000 000 000 kg CO2!

***

Artykuł powstał w ramach projektu o akronimie LAKS: Local Accountability for Kyoto goalS (pol. „Lokalna odpowiedzialność ze realizację celów Protokołu z Kioto”), który jest współfinansowany z Instrumentu Finansowego Wspólnoty Europejskiej LIFE+

Bibliografia:

Ocena potencjalnych skutków społeczno-gospodarczych zmian klimatu w Polsce, prof. Maciej Sadowski, Instytut Ochrony Środowiska, WWF

National Climatic Data Center

Shishmaref Erosion and Relocation Coalition

Wikipedia, GLobal temperature record

Baza wiedzy

Najnowsze artykuły

2023 – rok nowych inicjatyw!

2023 – rok nowych inicjatyw!

Dzięki współpracy całego zespołu w roku 2023 udało się powołać do życia wiele nowych koncepcji, które będą rozwijane w kolejnych miesiącach. Rok 2023 był zdecydowanie rokiem nowych inicjatyw!  Bardzo cenimy sobie doświadczenie, które zdobywamy z każdym rokiem...

czytaj dalej
Zapraszamy na IV Festiwalu Czango w Polsce

Zapraszamy na IV Festiwalu Czango w Polsce

W dniach 5 października w Gdańsku oraz od 6 do 8 października w Toruniu, odbędzie się IV Festiwal Czango w Polsce. To wyjątkowe święto kultury tradycyjnej Węgier, Polski i Ukrainy, które ożywia tradycje, buduje relacje i tworzy przyjaźnie pomiędzy miłośnikami kultury...

czytaj dalej

BAZA WIEDZY

Czy Wisła może skończyć podobnie jak Odra?

Czy Wisła może skończyć podobnie jak Odra?

Co to jest kompost i kompostowanie?

Co to jest kompost i kompostowanie?

Zatrzymaj wodę w miastach – sposoby retencji wody

Zatrzymaj wodę w miastach – sposoby retencji wody

Woda, a urzędy – lepiej okiełznać, czy pielęgnować?

Woda, a urzędy – lepiej okiełznać, czy pielęgnować?

Rola lasów w procesie łagodzenia skutków suszy i przeciwdziałania suszy

Rola lasów w procesie łagodzenia skutków suszy i przeciwdziałania suszy

Nasadzenia śródpolne, miedze – techniki, dobór gatunków – skuteczność w zatrzymaniu wody

Nasadzenia śródpolne, miedze – techniki, dobór gatunków – skuteczność w zatrzymaniu wody

Poprawa stosunków wodnych w rolnictwie

Poprawa stosunków wodnych w rolnictwie

Co to jest „szara woda”? Instalacje do odzysku

Co to jest „szara woda”? Instalacje do odzysku

Łąki kwietne – sposób na wodę

Łąki kwietne – sposób na wodę

Przydomowe instalacje magazynowania i odzysku wody deszczowej

Przydomowe instalacje magazynowania i odzysku wody deszczowej

Mikroretencja wody – oczka wodne, kałuże ekologiczne

Mikroretencja wody – oczka wodne, kałuże ekologiczne

Zrównoważone zarządzanie wodą opadową za pomocą ogrodów deszczowych

Zrównoważone zarządzanie wodą opadową za pomocą ogrodów deszczowych

Duża retencja nie jest sposobem na suszę

Duża retencja nie jest sposobem na suszę

Mikroretencja – działanie dla każdego, lecz diabeł tkwi w szczegółach

Mikroretencja – działanie dla każdego, lecz diabeł tkwi w szczegółach

O retencji i melioracji, czyli gdzie jest nasza woda?

O retencji i melioracji, czyli gdzie jest nasza woda?

Zmienność Natury to zaleta – uwagi o sytuacji hydrologicznej kraju

Zmienność Natury to zaleta – uwagi o sytuacji hydrologicznej kraju

Dzieci i ryby głosu nie mają, czyli dlaczego z polskich rzek znikają ryby?

Dzieci i ryby głosu nie mają, czyli dlaczego z polskich rzek znikają ryby?

Organizacja wydarzeń w zielonym standardzie

Organizacja wydarzeń w zielonym standardzie

Jak organizować wydarzenia w Zielonym Standardzie?

Jak organizować wydarzenia w Zielonym Standardzie?

Co to jest Zero Waste?

Co to jest Zero Waste?

EKOMAŁOPOLSKA – odpowiedzialna konsumpcja

EKOMAŁOPOLSKA – odpowiedzialna konsumpcja

EKOMAŁOPOLSKA – stop marnowaniu żywności

EKOMAŁOPOLSKA – stop marnowaniu żywności

EKOMAŁOPOLSKA – gdzie lądują moje śmieci?

EKOMAŁOPOLSKA – gdzie lądują moje śmieci?

EKOMAŁOPOLSKA – oszczędzajmy wodę

EKOMAŁOPOLSKA – oszczędzajmy wodę

Ślad wodny – co to jest?

Ślad wodny – co to jest?

Stan środowiska i zmiany klimatu – komunikat z badań CBOS

Stan środowiska i zmiany klimatu – komunikat z badań CBOS

Zielone Festiwale – poradnik dla organizatorów

Zielone Festiwale – poradnik dla organizatorów

Urban Climates

Urban Climates

Polityka klimatyczna – fakty i mity

Polityka klimatyczna – fakty i mity

Jak chronić klimat? – poradnik dla aktywistów

Jak chronić klimat? – poradnik dla aktywistów

Energia odnawialna i efektywność energetyczna

Energia odnawialna i efektywność energetyczna

Najważniejsze fakty i mity klimatyczne

Najważniejsze fakty i mity klimatyczne

Klimat, a bioróżnorodność – część II

Klimat, a bioróżnorodność – część II

Czy klimat się ociepla?

Czy klimat się ociepla?

Pogoda, a klimat

Pogoda, a klimat

EDUKACJA Z KLIMATEM – podręcznik dla nauczycieli

EDUKACJA Z KLIMATEM – podręcznik dla nauczycieli

Klimat, a bioróżnorodność – część I

Klimat, a bioróżnorodność – część I

Energia odnawialna

Energia odnawialna

Zmiana klimatu

Zmiana klimatu

CO2 – najważniejszy gaz cieplarniany

CO2 – najważniejszy gaz cieplarniany

Czym jest klimat?

Czym jest klimat?

Globalne ocieplenie i efekt cieplarniany

Globalne ocieplenie i efekt cieplarniany